Alevilikte, yol ve edep erkan nedir?

 
Alevilikte, yol ve edep erkan nedir?
Yol süreği…
Yaşam sürecinde, insanların olgunlaşması doğrultusunda akıl ile mantık neticesinde elde edilen güzel değerlerin tümüdür.  

Bu güzel değerler, ilke haline getirilmiş ve bu ilkeler, manevi anlamda insanların ortak manevi değerleri olmuştur. Bu manevi değerlerin nesilden nesile aktarılmasını sağlayan araç ise, yoldur. 

Aklın olgunlaşmasıyla birlikte elbetteki yaşamın kalitesi ve yöntemi de değişmektedir. Dolayısıyla insanların aklı olgunlaştıkça, insani değerler de olgunlaşır. Bu süreç içerisinde ister istemez insanlar yaşadıkları çağın ilim irfanına uygun kendini yenilemeli ve güncelleştirmelidir. 

Yol, Muhammed Ali yoludur. Muhammed Ali yolu; Ilim, irfan ve insanlığa hizmet yoludur.  

Yolun amacı; Allah’ın özgürce yarattığı insanın Akli, ahlaki olarak kendini geliştirip olgunlaşmasının ve kula kulluk yerine özgürce, onurluca yaşamasını sağlamaktır.  

Bu olgunlaşma süreci, aşamalıdır...
Pir Hünkar; “Kul Tanrı’ya kırk makamda erer, ulaşır ve dost olur” buyurmuştur. Dolayısıyla Ademoğlu, dört kapı kırk makam kapılarında; Ruhunu ve benliğini erdemli hale getirerek ham ervahlıktan, Kamil-i Insan erdemliğine ulaşıp, öze dönmektir.  

Ruhun ve nefsin(benliğin), erdemli hali; Insanların ırk, dil, din, cinsiyet ayırımını hiç bir koşulda yapmadan, düşünmeden, sevgi ve muhabbet dairesi içerisinde inancını ve kültürünü olduğu gibi yaşamına yansıtmasıdır.  

Bu olgunlaşma evreleri sürecinde “yaratılış gayesini ve varoluş hikmetini” bir rehber aracılığiyle cevap bulmak ve öze yönelmesini sağlamaktır. 

Insanların olgunlaşma evreleri; Allah’ın madde yani Zahiri alemindeki temsilcisi olan peygamber aracılığiyle bildirilmiştir. Peygamberler; Bildirici, uyarıcı, doğru yola yönlendirici sıfatı ile görevlendirilmişlerdir. Dolayısıyla halkın dini önderleri ve hizmetçileridirler. Bu hizmet, ilmi ve ahlaki sorumluluklarla donatılmıştır. 

Ilim, Akıl ile mantıktır. Şahı Merdan Ali; „Akıl ile bağdaşmayan din, din değildir ve din ile bağdaşmayan akıl, akıl değildir“ der. Doğru ile yanlışı, iyi ile kötüyü, haklı ile haksızı, vs. birbirinden ayırmayı ancak akıl ve mantıkla yapmak mümkündür. Yine Şahı Merdan Ali; „Akıl gibi mal, iyi huy gibi dost, edep gibi miras ve ilim gibi şeref olmaz“ der.

Yunus Emre, ilmin değerini şöyle dile getirmektedir;
Ilim ilim bilmektir,
Ilim kendin bilmektir,
Sen kendini bilmezsin,
Ya nice okumaktır.

Okumaktan murat ne,
Kişi Hakk’ı bilmektir,
Çün okudun bilmezsin,
Ha bir kuru ekmektir. 

Sonuç itibariyle ilim; Okumaktır, yazmaktır, araştırmaktır ve yine okumaktır.  

Edep Erkan…
Edep erkan, manevi ahlaktır. Toplumsal bir yaşama sahip olduğumuz için insanın kendisine, ailesine, topluma, devlete, vs. karşı bir bütün olarak pratikteki manevi değer ve davranışların adıdır, yaratılışına uygun davranışlardır. Dolayısıyla ahlakın amacı, iyiyi gerçekleştirmektir ya da iyiye ve doğruya ulaşmaktır. 

 Örnek insan olmanın yolu, güzel ahlaktan geçer. Hayat, nefsle mücadele etmektir. Kimileri, nefsine hakim olup iyi ahlaklı-iyi insan olabiliyor ve kimileri de başarmadığı gibi, kötü insan ünvanına sahip olmuş oluyorlar. 

Ilim meclisine girdim kıldım taleb,
Ilim ta geride kaldı, illa Edeb illa Edeb!

Edeb iledir Nizam-ı Alem,
Edeb iledir Kemal-ı Adem.

Edeb ehli ilimden hali olmaz,
Edebsiz ilim okuyan alim olmaz.

Edebdir kişinin daim libası,
Ededsiz kişi üryana benzer.

Olmayınca ihlas edeb,
Neylesin medrese mektep,
Ne kadar alim olsa da,
Yine merkep, yine merkep.
Yunus Emre 

Ve Şahı Merdan Ali, edebin önemini şöyle dile getirmektedir; „Edep, ilimden önce gelir“ der. 

Alevi inancında edep erkan, Eline Diline Beline sahip olmak ilkesinin kısatılmış halidir. Yani temel etik-ahlak ilkesidir. Yola gireçek olan kişi, edebine sahip olacağına dahir cemde Mürşid-Pir huzurunda ikrar verir. 

Eline sahip olmak; Elinle koymadığını almamak, yani elinle kimsenin hakkına müdahalede bulunmamak, insanları incitmemek demektir. 

Diline sahip olmak; Gözünle görmediğini söylememek, iftira etmemek ve kötü söz etmemektir. Özetle insanlara, dil ile zarar vermemektir. 

Beline sahip olmak; Haram olan cinsel ilişkiye girmemek, harama uçkur çözmemektir. 

Yolun kurallarına uymayanlar, ağır şekilde cezalandırılırlar. Bundan dolayıdır ki Alevi toplumunda yaygın olan bir ifadeye göre; “Alevi yolu; Kıldan ince, kılıçtan keskindir“ ifadesidir. 

Aleviler, kötü ahlaktan arınmak için; Cem meclisi’nde Mürşid, Pir ve Rehber huzurunda, özünü dara çekmesidir. Diğer bir deyimle halkın olduğu yerde, Hakk ile yüzleşmesidir.
Aşk ile, selam olsun ikrarını bilene ve yolunu sürene…  

Seyyid Hakkı, Sosyal Medya Takip Hesaplarımız…
YouTube, ilim kanalımız: https://www.youtube.com/user/YediDeryaSohbeti62 
YouTube, Hakk Dergahı TV : https://www.youtube.com/channel/UCiYFRPz6s8F4dBXue1V8zVg
Facebook, Alevi Hizmet Dergahı grubumuz: https://www.facebook.com/groups/244039227002241/  
Fcebook, Ehlibeyt Ilim Mektebi sayfamız; https://www.facebook.com/Ehlibeyt-%C4%B0lim-Mektebi-194839911064876 
WEB sayfamız, Alevilikte Inanç; https://www.alevilikte-inanc.de/ 
Facebook özel sayfamız; https://www.facebook.com/SeyyidHakkiAL